تاثیر تراکم بوته و زمان برداشت بر عملکرد کمی وکیفی ریشه چیکوری (cichorium intybus l.)

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تراکم بوته و زمان برداشت بر عملکرد کمی و کیفی واریته های مختلف گیاه چیکوری، در مزرعه تحقیقاتی شرکت قند قزوین طی سال 1391 انجام شد. سه واریته چیکوری شامل دو اکوتیپ بومی ایران، از مناطق زنجان و کاشان و واریته زراعی وارداتی اورچیز در سه تراکم کشت (6 و 12 و 18 بوته در متر مربع) با سه زمان برداشت (10 و 30 شهریور و 20 مهر ماه) در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر اصلی واریته برای بیشتر صفت ها از جمله عملکرد ریشه، درصد و عملکرد اینولین معنی دار بود. تاثیر تراکم بوته بر درصد اینولین معنی دار نبود لیکن موجب افزایش معنی دار عملکرد ریشه و عملکرد اینولین گردید. تاخیر در زمان برداشت موجب افزایش درصد و عملکرد اینولین شد ولی روی عملکرد ریشه، اثر معنی داری نداشت. در بررسی اثر متقابل واریته × تراکم بوته، صفات عملکرد ریشه و عملکرد اینولین معنی دار گردید ولی اثر متقابل واریته × زمان برداشت صرفا بر درصد اینولین بطور معنی داری تاثیرگذار بود. اثر متقابل سه گانه واریته × تراکم واریته × زمان برداشت برای هیچ یک از صفات معنی دار نشد. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل واریته × تراکم بوته نشان داد که بیشترین عملکرد ریشه (2/40 تن در هکتار) و عملکرد اینولین (37/5 تن در هکتار) مربوط به واریته اورچیز با تراکم 18 بوته در متر مربع بود. بالاترین درصد اینولین (95/14%) و همچنین عملکرد اینولین (15/4تن در هکتار) نیز در واریته اورچیز برای زمان برداشت 20 مهرماه حاصل گردید. به طور کلی، با توجه به مساعد بودن شرایط اقلیمی مناطقی مانند قزوین برای کشت و توسعه گیاه چیکوری، برای تولید صنعتی اینولین از این گیاه، اصلاح و معرفی واریته های زراعی سازگار با منطقه و دارای پتانسیل عملکرد ریشه و درصد اینولین بالا مشابه واریته اورچیز لازم می باشد.